Święty wielki męczennik Dymitr pochodził z Salonik. Po śmierci ojca wybrano go naczelnikiem miasta. Jako gorliwy chrześcijanin zaczął nauczać wiary Chrystusowej pogańskich mieszkańców. Nie trwało to jednak długo, bowiem na rozkaz cesarza Maksymiana został uwięziony. Wkrótce potem, w 306 r., Dymitr poniósł męczeńską śmierć z rąk oprawców, będąc zakłuty dzidami. Następnie na ścięcie skazano również jego sługę – św. Lupa. Po pewnym czasie, podczas kopania w mieście rowów, odnaleziono ciało świętego. Wydzielało ono pachnącą i uzdrawiającą mirrę. Miały wówczas miejsce liczne uzdrowienia. Na tym miejscu zbudowano okazałą świątynię, wyłożoną złotem i mozaiką. Cesarze Justynian I Wielki i Maurycy ozdobili ją i powiększyli. Dalsze wieki przyniosły splendor sanktuarium. W 904 r. zostało ono jednak obrabowane przez Arabów. Dzieła zniszczenia dokończyli Normanowie w 1185 r. Turcy zamienili bazylikę na meczet. Dopiero kiedy Grecy w 1912 r. odzyskali wolność i niepodległość, kult świętego został odnowiony. W pieśniach liturgicznych Dymitr nazywany jest „upiększeniem męczenników”, „władców ochroną”, „sprzymierzeńcem żołnierzy”, „wzbogacającym ubogich”, „schronieniem przychodzących do niego”. Wielki męczennik Dymitr uważany jest za patrona służących w wojsku żołnierzy wyznania prawosławnego. Wierni modlą się do niego w obliczu zagrożenia najazdem innowierców oraz o przywrócenie wzroku. Jego kult w Cerkwi prawosławnej posiada charakter powszechny. Na ikonach święty przedstawiany jest jako młody, bezbrody mężczyzna w stroju oficera rzymskiego, przykryty zielonym płaszczem. W prawej ręce ma zwój pisma oraz pikę, ostrzem zwróconą do góry. Lewą ręką trzyma przy nodze miecz. Na zwoju znajdują się słowa: „Panie, nie zgub grodu i ludzi, bowiem jeśli uratujesz go wraz z nimi i ja zbawię się, a jeśli ich zgubisz zginę i ja” (za: www.cerkiew.pl)
7 i 8 listopada 2024 r. pamięć swojego niebiańskiego opiekuna uroczyście przeżywała Parafia prawosławna p/w św. wielkiego męczennika Dymitra Sołuńskiego w Hajnówce. W wigilię święta sprawowano nabożeństwa całonocnego czuwania oraz akatyst ku czci świętego Demetriusza. Świąteczny dzień rozpoczął się od świętej Liturgii sprawowanej w dolnej świątyni oraz poświęcenia wody. Głównej boskiej Liturgii przewodniczył Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Paweł, Biskup Hajnowski. Przed rozpoczęciem nabożeństwa arcypasterza powitały dzieci, młodzież, przedstawiciele władz samorządowych, starosta cerkiewny oraz proboszcz parafii ks. Marek Jurczuk. Podczas boskiej Liturgii homilię wygłosił ks. Tomasz Puczko. Kaznodzieja, nawiązując do żywota św. Dymitra, zwrócił uwagę na potrzebę dawania świadectwa wiary za przykładem świętych męczenników. Podkreślił, że męczeństwo jest najwyższą formą wyrażenia miłości do Boga. Po zakończeniu boskiej Liturgii miała miejsce uroczysta procesja, podczas której poświęcono tablicę upamiętniającą 100. rocznicę Autokefalii PAKP. Następnie Jego Ekscelencja biskup Paweł, w dowód uznania za trud włożony w pracę dla dobra Cerkwi, uhonorował Orderami Św. Równej Apostołom Marii Magdaleny III stopnia wyróżnionych miejscowych parafian. Pamiątkowym medalem upamiętniającym 100 – lecie Autokefalii PAKP został zaś nagrodzony założyciel wydawnictwa „Bratczyk”, które obchodzi trzydziestolecie swojego funkcjonowania. Na koniec Jego Ekscelencja biskup Paweł przekazał zebranym słowa świątecznych pozdrowień od zwierzchnika Cerkwi prawosławnej w Polsce, Jego Eminencji metropolity Sawy. Podziękował za wspólną modlitwę oraz trud włożony w przygotowanie uroczystości. Szczególnie ciepłe słowa Jego Ekscelencja skierował do dzieci i młodzieży oraz chórów parafialnego i dziecięco – młodzieżowego.
Autor: ks. Marek Jurczuk
Zdjęcia: Natalia Domańska, autor