LIST WIELKOPOSTNY JEGO EMINENCJI WIELCE BŁOGOSŁAWIONEGO SAWY METROPOLITY WARSZAWSKIEGO I CAŁEJ POLSKI
Bracia i Siostry! „Zacznijmy radośnie czas postu, wysiłki duchowe uczyńmy jego podstawą, oczyśćmy duszę, oczyśćmy ciało, pośćmy od wszelkiej żądzy jak pościmy od pokarmów, rozkoszując się dobrocią Ducha, czyniąc to wszystko z miłością, abyśmy wszyscy stali się godni ujrzeć najczcigodniejszą mękę Chrystusa Boga i Świętą Pachę, duchowo radując się”. (Stichera na Panie, wołam do Ciebie, wieczerni w niedzielę seropustną)
Z woli Bożej po raz kolejny, w swoim ziemskim życiu wraz z Matką Cerkwią przeżywamy okres liturgiczny, jakim jest Wielki Post, zwany Świętą Czterdziesiątnica. Post to duchowa wiosna, czas wzmożonego trudu modlitewnego i pokuty. To czas, kiedy Matka – nasza Cerkiew ponownie daje nam możliwość duchowej odnowy w codziennym życiu doczesnym. Bracia i siostry! Dla prawosławnych chrześcijan, w naszych złożonych, trudnych czasach, pełnych duchowych rozterek, wszelkiego rodzaju pokus i doświadczeń, Wielki Post posiada szczególne znaczenie duchowe. Jest czasem modlitwy i wstrzemięźliwości. Wskazują na to teksty liturgiczne Cerkwi, które nawołują nas i zachęcają do podjęcia wzmożonego wysiłku modlitewnego, a przede wszystkim do pokuty w swoich grzechach: „Nadszedł Post, matka wstrzemięźliwości, oskarżyciel grzechów, zwiastun pokuty, życie aniołów i czas zbawienia ludzi”, słyszymy w tekstach pierwszego Tygodnia Wielkiego Postu. (Stichera na stichownie, jutrzni poniedziałku I Tygodnia Wielkiego Postu). Post, w hierarchii wartości duchowych, zajmuje szczególne miejsce. Jego początki sięgają stworzenia człowieka. Post jako wstrzemięźliwość jest wynikiem posłuszeństwa i wypełniania woli Bożej przez człowieka, przykładem czego są prarodzice Adam i Ewa. W czasach starotestamentowych przybierał on różne formy, a z upływem czasu nabierał coraz większego znaczenia duchowego i praktykowany był na przestrzeni całej historii Starego Testamentu. Wypełnieniem starotestamentowych proroctw i wszelkich praktyk stał się Nowy Testament w osobie Jezusa Chrystusa, który sam dał przykład jak pościć. Przygotowując się do publicznego nauczania wyszedł On na pustynię i tam pościł czterdzieści dni oraz nocy trwając w modlitwie (Łk 4, 1-2). Tym samym, dał On nam przykład wstrzemięźliwości. Zbawiciel powiedział: Ten zaś rodzaj nie wychodzi [inaczej] jak tylko przez modlitwę i post (Mt 17,21; por. Mk 9,29). W ten sposób Chrystus uświęcił post, który zachowali święci Apostołowie, Nauczyciele i nasi Przodkowie. Dzięki ich gorliwość post został nam przekazany jako środek służący naszemu uświęceniu i zjednoczeniu z Bogiem. Stanowi on ponadto środek naszego duchowego udziału w życiu, cierpieniach, śmierci i chwale Bogoczłowieka – Jezusa Chrystusa. Z tego względu post często nazywany jest drabiną duchową, po szczeblach, której wspinamy się na wysoką duchową budowlę, aż do dni Wielkiego Tygodnia Męki Pańskiej, Błogosławionej Soboty i Nocy Paschalnej.
Bracia i siostry! Zasadniczą ideą postu jest wywyższenie duszy ponad ciało, odczucie boskiej miłości Boga, skrucha za grzechy. Prawdziwy post zawiera w sobie zarówno aspekt cielesny, polegający na powstrzymaniu się od określonego rodzaju pokarmów, jak i aspekt duchowy zawierający w sobie wskazania do wzmożonej modlitwy, pokuty za grzechy i refleksji nad naszym życiem duchowym. Post, to dążenie do powstrzymywania się od namiętności, wstrzemięźliwości języka, staranie o wyzbycie wszelkiego zła. Post jako wstrzemięźliwość czyni człowieka zdolnym do odniesienia zwycięstwa nad własną grzesznością i słabościami ludzkiej natury.
Bracia i siostry! Okres postu – wiosny duchowej to najlepszy i najbardziej sprzyjający czas do pokuty: „Dawco życia, otwórz mi bramę pokuty, tęskni bowiem duch mój do świętego przybytku Twego, a przybytek mego ciała noszę cały zbrukany, lecz jako Szczodry oczyść go, z łaskawego Twego miłosierdzia”, słyszymy na jutrzniach niedziel przygotowawczych i w niedziele Wielkiego Postu. Pokuta to zmiana swego sposobu myślenia, swoista deklaracja na zmianę samego siebie i poprawę. Stanowi duchową kąpiel – jest odnowieniem chrztu i oczyszczeniem sumienia. To przymierze zawarte z Bogiem dla poprawy naszego życia. Pokuta to samo osądzenie samego siebie, ale też odrzucenie wszelkiej rozpaczy, jak też gotowość do dalszych zmagań ze złem. Pomaga ona człowiekowi uświadamiać duchową nicość i grzeszność. Post, modlitwa i pokuta to najlepsza oręż do walki ze złem – szatanem, przejawów działania, którego w otaczającym świecie jest tak wiele. Współczesne chrześcijaństwo przeżywa trudne i złożone chwile. W społeczeństwie powstaje co raz więcej konfliktów, podziałów narodowych i religijnych. W Ziemi Świętej nieustannie trwa wojna, w której życie traci wielu ludzi. W sąsiadującej z Polską Ukrainie trwający konflikt zbrojny przeniósł się na płaszczyznę religijną. Nastąpił podział prawosławia, kontynuowane są prześladowania, siłą odbierane są świątynie. W narodzie panuje niepokój. Stworzony przez Boga świat stracił pierwotną harmonię: a świat cały w złym leży (1 J 5, 19). Matka Cerkiew w przededniu rozpoczęcia Wielkiego Postu słowami Chrystusa: Ten zaś rodzaj nie wychodzi [inaczej] jak tylko przez modlitwę i post (Mt 17,21; por. Mk 9,29), w sposób szczególny nawołuje nas wszystkich wiernych do wspólnego podjęcia trudu postu, wzmożonej modlitwy i duchowego oczyszczenia. Niech czyny te staną się ofiarą miłą Bogu, która zostanie przyjęta w imię ustania wszelkich niepokoi i konfliktów na świecie.
Drodzy Bracia i Siostry! Wkraczając w dni Świętej Czterdziesiątnicy, zgodnie z naszą praktyką cerkiewną, proszę Was wszystkich, w imieniu własnym i całego duchowieństwa o wybaczenie naszych grzechów, które popełniliśmy słowem, uczynkiem, myślą i zmysłami: wybaczcie nam grzesznym! Łaska Boża niech przebywa, z wszystkimi, którzy miłują Pana naszego Jezusa Chrystusa, w niezniszczalności. Amen. (Ef 6, 24).
Z łaski Bożej pokorny,
+SAWA
Metropolita Warszawski i całej Polski
Warszawa, dn. 18.03.2024 r.
Za: www.orthodox.pl