29 marca 2025 r. w katedrze Zmartwychwstania Pańskiego w Tiranie (Albania) odbyła się uroczysta intronizacji nowego zwierzchnika Cerkwi albańskiej, arcybiskupa Tirany, Durres i całej Albanii, Jana (Pelushi). Ten historyczny moment wyznacza początek nowej ery dla Cerkwi w Albanii, po śmierci arcybiskupa Anastazego, który przez trzydzieści trzy lata odbudowywał Cerkiew z gruzów po prześladowaniach ateistycznych. Uroczystość rozpoczęła się wejściem nowego zwierzchnika do katedry przy radosnych wielokrotnych okrzykach wiernych: I denje! Aksios! (godzien). W obecności przedstawicieli wszystkich prawosławnych Cerkwi lokalnych, misji dyplomatycznych, przywódców religijnych, urzędników państwowych i dużej liczby wiernych, decyzję Świętego Synodu dotyczącą jednogłośnego wyboru na nowego zwierzchnika odczytał biskup Kruji Anastazy. Następnie zgodnie z cerkiewną regułą odbyło się nabożeństwo, po którym nastąpiły słowa pozdrowień. Jako pierwszy głos zabrał metropolita Apolnii i Fier Mikołaj, który w imieniu Świętego Synodu wręczył nowemu zwierzchnikowi żezł (pastorał), atrybut zwierzchniej władzy. Następnie w imieniu Patriarchy Konstantynopola głos zabrał metropolita Chalcedonu Emmanuel. Po nim wystąpił Prezydent Republiki Albanii Bajram Begaj. Na koniec głos zabrał arcybiskup Jan, który w przemówieniu wyraził głęboką wdzięczność Bogu i wszystkim, którzy przyczynili się do odrodzenia Cerkwi albańskiej. Ze wzruszeniem powiedział: „Dziękujemy i oddajemy cześć męczennikom Ilirii, którzy swoją krwią i życiem szerzą światło wiary na ziemiach, w których żyjemy; ojcom i świętym, którzy przez wieki zachowywali światło wiary, a także młodym męczennikom, którzy w najtrudniejszych chwilach dla Cerkwi i naszego kraju oddali swoje życie, aby chronić swoją wiarę, tożsamość narodową i język”. Nowy zwierzchnik wspomniał o swoich poprzednikach, podkreślając ich szczególny wkład w życie Cerkwi, Teofana Noli i arcybiskupa Anastazego, o których powiedział: „Nie zadowalała ich tylko odbudowa murów i infrastruktury Cerkwi, ale zasadniczy ich wysiłek polegał na zbudowaniu Cerkwi, w której można, by oddawać cześć Bogu «w duchu i prawdzie»”. Arcybiskup Jan wymienił siedem podstawowych filarów, które będą dotyczyły jego misji: zachowanie Świętej Tradycji, umacnianie jedności w Cerkwi, utrzymanie równowagi między „Ewangelią Królestwa” a „Ewangelią społeczną”, ochrona wartości małżeństwa i rodziny, ochrona i wzmacnianie współżycia religijnego w Albanii, zachęcanie młodych ludzi do kochania swojej ojczyzny i nieopuszczania jej, a także kultywowania relacji ze wszystkimi innymi wspólnotami religijnymi. „Osobiście będę starał się ze wszystkich sił służyć owczarni powierzonej mi przez Boga. «Syn Człowieczy nie przyszedł, aby mu służono, ale aby służyć»” – takimi słowami zakończył swoją przemowę arcybiskup Jan.
W intronizacji uczestniczyli przedstawiciele lokalnych Cerkwi: metropolita Chalkedonu Emmanuel (Patriarchat Konstantynopola), metropolita Zimbabwe i Angoli Serafin (Patriarchat Aleksandryjski), metropolita Francji i Europy Zachodniej Ignacy (Patriarchat Antiocheński), arcybiskup Antydonu Nektariusz (Patriarchat Jerozolimski), metropolita Korsuński i Zachodniej Europy Nestor (Patriarchat Moskiewski), metropolita Zugdidi i Caiszi Gerazym (Patriarchat Gruziński), metropolita Raszko – Prizreński Teodozjusz i metropolita Niszu Arseniusz (Patriarchat Serbski), metropolita Targoviste Nifon (Patriarchat Rumuński), metropolita Nevrokopi Serafin i metropolita Wraczański Grzegorz (Patriarchat Bułgarski), biskup Krzysztof (Cerkiew Prawosławna Cypru), metropolici Justyn, Nektarisz i Kalinik (Cerkiew Prawosławna Grecji), arcybiskup Jerzy (Cerkiew Prawosławna Ziem Czeskich i Słowacji), biskup Bostonu Nikodem (Cerkiew Prawosławna Ameryki i Kanady), metropolita Józef i biskup Jakub (Cerkiew Prawosławna Macedonii). Cerkiew prawosławną w Polsce reprezentował biskup hajnowski Paweł, który w imieniu Jego Eminencji metropolity Sawy pozdrowił nowego zwierzchnika Cerkwi w Albanii oraz przekazał pamiątkową panagię. Biskupowi Pawłowi towarzyszyli ks. prot. Jerzy z matuszką Kristą Tokajuk.
Autor i zdjęcia: ks. Jerzy Tokajuk