Tegoroczne obchody święta Zaleszańskiej Ikony Matki Bożej, które odbyły się w dniach 24-25 lipca br. miały historyczny i szczególnie podniosły charakter. Podczas tego święta nasza Cerkiew ogłosiła całemu światu imiona nowych męczenników zamordowanych w 1946 r. „Męczenników, którzy zostali złożeni w ofierze – jak pisał Jego Eminencja Wielce Błogosławiony metropolita Sawa w okolicznościowym liście skierowanym do wiernych – za wierność Bogu, Prawosławiu i ziemi swoich przodków. Ziemi, która była miejscem ich pracy, życia i doświadczenia. Ziemi, w której spoczywały kości ich przodków. Zmieniały się rządy, partie polityczne, życie społeczne, jedynie ziemia pozostawała tą samą od wieków. Dopiero wówczas, kiedy ktoś podjął decyzję, że nie ma dla nich miejsca, oni stawali się obcymi na swojej rodzinnej ziemi. To właśnie w Zaleszanach na Podlasiu rozpoczęła się ta tragedia. Nasi Święci Męczennicy trwali w swojej wierze zawierzając los swego życia Stwórcy. Będąc gorliwie wiernymi Prawosławiu wiedzieli, że gorejąc pełnią swojej wiary nie można skłaniać kolan przed fałszem i złem. Prawosławie to nie tylko deklaracja w trakcie sakramentu Chrztu. Prawosławie to całe życie, jego cały duchowy system, dlatego też dolą ich była ofiara i Ołtarz”. Świąteczne uroczystości rozpoczęły się w piątkowy wieczór całonocnym czuwaniem, któremu przewodniczyli arcybiskup bielski Grzegorz w asyście biskupa hajnowskiego Pawła wraz z przybyłym duchowieństwem. Teksty sticher poświęconych Bogurodzicy, rozbrzmiewające podczas nabożeństwa wprowadziły wiernych w modlitewny nastrój. Śpiewany wielokrotnie troparion święta, przypominał, że Matka Boża jest naszą największą Orędowniczką i swoją miłością oraz troską otacza wszystkich. Na koniec nabożeństwa arcybiskup Grzegorz zwrócił się do pielgrzymów z pasterskim słowem, podkreślając znaczenie miejsca, w którym wszyscy się zebrali. Mówił, że Zaleszany są miejscem modlitwy, z którego „wyrośli” nasi nowi święci, a także miejscem, które wybrała sama Bogurodzica. W sobotni poranek odśpiewano Akatyst do Przenajświętszej Bogurodzicy przed Jej Zaleszańską Ikoną. Następnie miało miejsce uroczyste powitanie hierarchów: arcybiskupa Abla, ordynariusza Diecezji Lubelsko – Chełmskiej, arcybiskupa bielskiego Grzegorza i biskupa hajnowskiego Pawła. Przed rozpoczęciem św. Liturgii do hierarchów ze słowami powitania na zaleszańskiej ziemi zwrócił się burmistrz Kleszczel Aleksander Sielicki, który podziękował przedstawicielom Cerkwi Prawosławnej w Polsce, za kanonizację nowych Męczenników Podlaskich zaznaczając, że jest to wyjątkowy dar dla wszystkich mieszkańców, potomków zamordowanych i wiernych prawosławnej społeczności. Następnie rozpoczęły się uroczystości kanonizacyjne. Odczytano akt – zatwierdzony przez Święty Sobór Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – powołujący do grona świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich – Męczenników Podlaskich: mieszkańców wsi: Zaleszany, Wólka Wygonowska, Zanie, Szpaki i Puchały Stare. Wymieniono imiona i nazwiska 79 osób (wśród których oprócz osób dorosłych, kobiet i mężczyzn były też małe dzieci i młodzież), które swoją postawą i niewinnie poniesioną ofiarą zaświadczyły o wierności Świętemu Prawosławiu, a tym samym przyjęły wieńce męczeńskiej chwały. Ustanowiono, iż liturgiczna pamięć nowych świętych będzie obchodzona w dniu Zaleszańskiej Ikony Matki Bożej, czyli w ostatnią sobotę lipca. Dodatkowo pamięć męczenników ze Szpak i Zań, ustanowiono obchodzić 2 lutego w Brańsku. Poświęcono nowo powstałą ikonę soboru Męczenników Podlaskich, na której widnieją Święci Męczennicy – przedstawiciele poszczególnych miejscowości. Po tak podniosłej i wzruszającej chwili, biskup Paweł odczytał list Jego Eminencji metropolity Warszawskiego i całej Polski Sawy, który w związku z chorobą nie mógł uczestniczyć w zaleszańskich uroczystościach, ale duchem, sercem i modlitwą był z Zaleszanach. Jego Eminencja napisał: „Długo czekaliśmy na dzisiejszą podniosłą, a zarazem historyczną chwilę, kiedy pełnia naszej Cerkwi ogłasza naszych Braci i Sióstr, Świętymi Męczennikami Ziemi Podlaskiej. Jest to największy i najpiękniejszy dar, jaki my – biskupi i wierni – składamy Wam, o Święci Męczennicy! Prosimy Was Święci, tu na miejscu Waszej Golgoty módlcie się za naszą Cerkiew oraz jej wiernych, za oprawców, za naszą Ojczyznę. Świecąc przykładem wierności Chrystusowi i Prawosławiu, utwierdzajcie wszystkich! Nasze dzieci, młodzież i każdego z nas w objawieniu, że Bóg jest rzeczywistą Prawdą, Drogą i Życiem. Otoczcie swoją modlitwą tych, którzy pozbawili Was życia. Jeżeli dzisiaj wspominamy tragiczne karty historii, to nie dlatego by osądzać, ale po to, aby podobna tragedia nigdy nie miała miejsca wśród nas. Dziś jesteśmy świadkami tego, iż z głębi tej ziemi powoli wyrasta Wasz Ołtarz – Ołtarz Męczenników Podlaskich. Kłos pszenicy naszych wiernych. Był siew, dzisiaj są tego zbiory. Na Ołtarzu Waszego pomnika, synów Ziemi Podlaskiej sprawowana będzie Bezkrwawa Ofiara! Ofiara miłości, Ofiara zwycięstwa oraz ofiara jedności. Wierzymy, że Ofiara ta przynosić będzie coraz to większe plony wzajemnego zrozumienia i wierności. Dzisiaj Prawda Chrystusowa triumfuje w tym miejscu. Dlatego wspólnie w jedności ducha, napełnieni miłością, wychwalajmy w Świętej Liturgii Bogurodzicę w Jej Zaleszańskiej Ikonie i Świętych Męczenników Podlaskich. Mnisza modlitwa sióstr niech zasypie wszelkie urazy z przeszłości, a miłość niech wyprze niezgodę, podaruje pokój, błogosławi Naszej Ojczyźnie, ziemi podlaskiej i każdemu z nas.” Następnie rozpoczęła się św. Liturgia, podczas której w śpiewie troparionów wychwalano Bogurodzicę i Świętych Męczenników Podlaskich. Celebrowało ją licznie zebrane duchowieństwo na czele z przybyłymi hierarchami. Monasterski plac, niegdyś usłany zgliszczami po spaleniu wsi i zroszony krwią męczenników, dziś wypełniony został przybyłymi wiernymi. Miejsce, które chciano znieść z mapy naszej Ojczyzny, dziś żyje i dowodzi, że nikt inny jak Bóg, jest z nami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata. Po Liturgii uroczysta procesja przeszła przez wieś do krzyża upamiętniającego miejsce, gdzie stał dom do którego spędzono mieszkańców Zaleszan i podpalono budynek. Tam też zginął św. Piotr (Demianiuk), 16 – letni chłopiec, którego rozstrzelano, klęczącego na kolanach i proszącego o życie. Po raz pierwszy przed krzyżem zamiast modlitwy o spokój dusz zamordowanych, odśpiewano tropariony wychwalające nowo ustanowionych świętych. Kończąc uroczystości kanonizacyjne arcybiskup Abel podkreślił rangę wydarzenia. Zaznaczył, iż męczeństwo nowych świętych to Golgota naszej Cerkwi. Biorąc przykład ze św. Serafima z Sarowa, który powtarzał: „Chwała Bogu za cierpienie i za radość”, dziś po wielkim cierpieniu naszych przodków, doświadczamy wielkiej radości z faktu ich kanonizacji i dziękujemy za nią Bogu. Ordynariusz Diecezji Lubelsko – Chełmskiej nawiązał też do słów zapisanych w Starym Testamencie, kiedy to Bóg zwrócił się do Mojżesza i powiedział, „że ziemia po której stąpasz jest świętą”. Podobnie i my doświadczamy, stąpania po świętej ziemi, gdyż ziemia Zaleszan i okolicznych wsi jest zroszona męczeńską krwią jej synów. Jego Ekscelencja zaznaczył, iż nowi męczennicy są naszymi pośrednikami w modlitwie do Wszechmogącego Boga i zachęcał aby zwracać się do Nich ze swymi prośbami. Arcybiskup Abel zaznaczył także, że uroczystości kanonizacyjne i to święto nie miało by miejsca, gdyby niestarania i trud Jego Eminencji metropolity Sawy. Dziękując zwierzchnikowi naszej Cerkwi, wyraził wiarę w to, że Bogurodzica i Męczennicy Podlascy obdarzą Go łaską i zdrowiem. Po słowach arcybiskupa Abla, głos zabrała mniszka Katarzyna, przełożona zaleszańskiej wspólnoty monastycznej, która wyraziła słowa wdzięczności Jego Eminencji metropolicie Sawie, przybyłym hierarchom, duchowieństwu, gościom i pielgrzymom.
Święci Męczennicy Podlascy módlcie się za nami do Boga!!!
Autor: siostry Domu Zakonnego w Zaleszanach, za www.orthodox.pl
Zdjęcia: Jarosław Charkiewicz